Thảo luận, tranh luận về vấn đề : Với học sinh Trung học phổ thông , giữa tích luỹ kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống , điều gì quan trọng hơn?

Ngày nay, việc trang bị và rèn luyện kĩ năng sống đối với mỗi học sinh là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết như việc tích lũy và trau dồi tri thức. Nhưng đa số học sinh lại chưa hiểu đúng tầm quan trọng của nó. Từ đó xem thường, lờ là nhiệm vụ ấy. Ngay cả nhà trường cũng hiếm có những bài giảng về kĩ năng sống. Chương trình giáo dục hiện nay chỉ đặt nặng nhiệm vụ giáo dục tri thức căn bản. Sự yếu kém trong việc trang bị kĩ năng sống cho học sinh sẽ gây nhiều khó khăn, bất lợi trong cuộc sống .

Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân cần có để tương tác với những người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay những thách thức của cuộc sống hàng ngày.

Kĩ năng sống của học sinh chính là những kỹ năng xử lí các tình huống xảy ra trong học tập và trong đời sống. Đó là kỹ năng ứng xử, kỹ năng vượt qua khó khăn, kỹ năng nhận thức, kỹ năng hoạch định kế hoạch, kỹ năng phát biểu, kỹ năng hòa nhập,… Kỹ năng sống cũng được xác định rõ ràng trong bộ những kỹ năng cần có của tuổi trẻ trong thế kỷ 21.

Không có thành công nào đến với ta một cách thuận lợi. Muốn đạt được thành công trong công việc và có cuộc sống hạnh phúc bắt buộc con người không ngừng nỗ lực. Cuộc sống luôn tạo ra những khó khăn để cho con người vượt qua. Cuộc sống cũng gây ra những mất mát, đau thương để con người biết yêu quý những gì đang có. Vì vậy, mỗi con người cần có những kỹ năng nhất định để tồn tại và phát triển.

Thành công chỉ thực sự đến với những người biết thích nghi để làm chủ hoàn cảnh và có khả năng chinh phục hoàn cảnh. Sự thích nghi ấy không có cái gì khác ngoài những kỹ năng sống phù hợp và đúng đắn. Mỗi học sinh trong thời đại ngày nay cần phải thích nghi với điều kiện và mức độ học tập mới, hoàn cảnh sống mới với nhiều bất trắc và rủi ro. Gia đình và nhà trường không thể đồng hành cùng học sinh mọi lúc, mọi nơi. Bởi thế, có những lúc, học sinh phải tự mình vận động. Tự mình vươn lên, tự mình chiến thắng nghịch cảnh là một điều rất cần thiết. Kỹ năng sống hoàn thiện là nhân tố quyết định làm nên sức mạnh ấy.

Biết sống, biết làm việc và thành công trong cuộc sống là ước mơ không quá xa vời đối với những ai biết tự rèn luyện mình. Những kỹ năng sống cần thiết và hữu ích nếu được rèn luyện kĩ lưỡng sẽ là động lực thúc đẩy con người tiến lên phía trước. Kỹ năng sống giúp học sinh xử lí một cách hiệu quả các tình huống đặt ra trong học tập và trong cuộc sống.

Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp học sinh nhanh chóng hoà nhập và khẳng định vị trí của mình trong tập thể. Nếu thiếu những kỹ năng sống cần thiết, học sinh sẽ bị cô lập, đơn độc, tách biệt với thế giới xung quanh. Khi đó, học sinh cảm thấy khó khăn trong học tập và trong cuộc sống.

Có kỹ năng sống, học sinh sẽ được an toàn và tự tin hòa nhập với cuộc sống xung quanh mình. Học sinh sẽ tự biết phải làm gì khi có sự cố xảy ra và tích cực tìm kiếm sự trợ giúp từ người khác.

Việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là yếu tố quyết định đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của học sinh. Rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp học sinh sớm có ý thức làm chủ bản thân, làm chủ năng lực của mình. Kỹ năng sống hình thành đức tính tự lập, giúp sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho chính mình cũng như xã hội.

Sự lỗi thời của tư duy, sự trì trệ của nền kinh tế, sự xâm nhập mạnh mẽ của các luồng văn hóa thế giới tạo áp lực nặng nề đối với mỗi học sinh. Trong môi trường không ngừng biến động, học sinh luôn đối diện với những đổi thay đến chóng mặt. Hình thành những kỹ năng sống phù hợp và bền vững là điều rất cần thiết. Nếu thiếu kỹ năng sống, học sinh dễ chán nản trước cuộc sống hay hành động tiêu cực, nông nổi.

Kỹ năng sống tốt cũng thúc đẩy thay đổi cách nhìn nhận bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự trọng, thái độ tích cực và động lực cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình. Nó giúp học sinh giải phóng bản thân và vận dụng năng lực tiềm tàng của mình để hoàn thiện bản thân. Học sinh không còn suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên hành trình biến ước mơ thành hiện thực. Chính vì thế, có được những kỹ năng sống học sinh sẽ trở nên bản lĩnh hơn trong học tập và trong cuộc sống sau này.

Học sinh sẽ là thế hệ làm chủ đất nước trong tương lai. Đất nước sẽ như thế nào trong tương lai chính là do thế hệ học sinh hôm nay quyết định. Do ảnh hưởng của lối sống gia đình và văn hóa truyền thống, hầu hết học sinh nước ta đều rất yếu kém về kỹ năng sống. Kỹ năng sống của học sinh Việt Nam kém xa so với các nước trên thế giới. Bởi thế, rèn luyện những kĩ năng sống đúng đắn và mạnh mẽ là một nhiệm vụ hết sức cấp bách.

Cần rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh như thế nào? Theo kết luận của các nhà khoa học, chính kỹ năng sống quyết định sự thành công của con người. Nếu tri thức đóng vai trò nền tảng giúp con người nhận biết thế giới thì kỹ năng sống, năng lực ứng biến và tiềm kiếm cơ hội là nhân tố làm nên thành công. Kỹ năng sống cũng quyết định trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh và năng lực làm việc của con người. Bởi vậy, giáo dục cần phải ưu tiên rèn luyện kỹ năng sống cho mỗi học sinh hiện nay.

Trước hết là giáo dục tri thức vững chắc cho học sinh. Tri thức ấy phải cần thiết đối với mỗi cá nhân. Những gì đã cũ kĩ, lạc hậu nên dũng cảm bỏ đi. Những gì tiến bộ, hữu ích nên tích cực cung cấp cho học sinh. Bên cạnh nhiệm vụ thay đổi chương trình và phương pháp giáo dục cũng cần mở rộng các sân chơi rèn luyện và củng cố kỹ năng sống cho học sinh. Phải đảm bảo rằng, bất kỳ một học sinh nào cũng có cơ hội tham gia, trải nghiệm và rèn luyện mình.

Giáo dục tinh thần tự lập cho mỗi học sinh là một điều hết sức cần thiết. Chỉ khi biết tự lập trong học tập và đời sống, học sinh mới tự tin khám phá thế giới xung quanh theo cách mình muốn. Hãy tạo điều kiện để học sinh có cơ hội gieo những kiến thức vào thực tế đời sống để gặt hái những hành động cụ thể và biến hành động thành thói quen, rồi lại gieo những thói quen tích cực để tạo ra số phận cho mình. Mục đích cuối cùng của mọi hành động là tiềm kiếm thành quả cho cuộc sống của chính mình.

Nâng cao các phẩm chất đạo đức và bản lĩnh văn hóa cho mỗi học sinh. Giáo dục học sinh biết kính trọng ông bà, hiếu thảo với cha mẹ, quan tâm chăm sóc người thân khi ốm đau, động viên, an ủi nhau khi gia quyến có chuyện chẳng lành. Đồng thời tôn trọng các giá trị tinh thàn tốt đẹp của dân tộc trong thời đại mới.

Trong thời đại phát triển như ngày nay, không gì quan trọng hơn là mỗi con người một tấm gương văn hóa, góp phần tạo nên văn hóa ứng xử chuẩn mực, tốt đẹp cho xã hội. Ứng xử thân thiện với môi trường tự nhiên, với cộng đồng là một hành động rất cần thiết.

Hãy giáo dục cho học sinh ý thức giữ gìn trật tự an toàn giao thông; giữ vệ sinh đường làng, ngõ phố; bảo vệ môi trường thiên nhiên. Từ đó, góp phần làm cho môi trường sống trong sạch, lành mạnh. Những tệ nạn xã hội sẽ giảm bớt đi. Những bệnh tật do sự thiếu hiểu biết của chính con người gây nên cũng được khắc phục. Kỹ năng sống góp phần thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực để hài hoà mối quan hệ giữa nhu cầu, quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi cá nhân trong cộng đồng.

Rèn luyện kỹ năng sống là một quá trình lâu dài xuyên suốt đời người. Không nên vì nóng vội mà áp đặt giáo dục kỹ năng sống trong chương trình dạy học. Điều cần thiết là làm cho mọi người ý thức được tầm quan trọng của kỹ năng sống và lồng nó vào các môn học. Những người đã đi làm thì cần bổ sung một vài chuyên đề cần thiết mà bản thân còn yếu để nâng cao năng lực và hiệu quả công việc.

Không ai sinh ra đã là thiên tài. Mỗi sự thành công trong cuộc đời này đều được đánh đổi bởi rất nhiều trí tuệ và công sức. Lý thuyết luôn có một khoảng cách nhất định so với thực tế. Không nhất thiết bạn phải là một người tài giỏi hay giàu có. Không phải bạn có bao nhiêu niềm tin. Cũng không phải bạn có bao nhiêu nghị lực. Điều quan trọng nhất quyết định mọi thành công đó là bạn sẽ chiến thắng nghịch cảnh bằng giải pháp nào.