Viết bài văn phân tích nghệ thuật cốt truyện của "người ở bến sông Châu" Sương nguyệt minh

Người ở bến sông Châu là một trong số những truyện ngắn đặc sắc nhất của nhà văn Sương Nguyệt Minh. Những vấn đề đặt ra trong truyện ngắn này không chỉ có ý nghĩa với riêng từng cá nhân mà còn mang tính xã hội sâu sắc. Một trong số đó là nghệ thuật xây dựng cốt truyện.

Truyện kể về nhân vật chính - Dì Mây. Cô gái trẻ trung xinh đẹp, tóc dì đen dài, óng mượt "Dì đẹp gái nhất làng, có khối trai làng ra bến sông ngó trộm dì mày tắm". Tuổi trăng tròn, Dì mây đã có mối tình đẹp với chú San. Thế nhưng hạnh phúc không được bao lâu thì chú San đi học nghề ở nước ngoài. Còn dì thì xung phong làm cô y sĩ Trường Sơn. Hoàn cảnh trớ trêu đã đẩy chú dì vào cảnh người mỗi ngả chia li cách biệt. Có thể nói đây là tình huống đặc sắc góp phần bộc lộ tính cách, phẩm chất nhân vật. Sau 5 năm ở Trường Sơn, dì Mây trở về trong niềm vui đoàn tụ của gia đình. Nhưng chiến tranh đã cướp đi của dì tất cả: tuổi trẻ, nhan sắc, và khả năng làm mẹ. Dì trở về trong cái nhìn ghẻ lạnh và thái độ thờ ơ của gia đình. Với một cô gái, điều đó chẳng khác gì một nhát dao đâm thẳng vào tim. Gia đình và làng xóm đã sẵn sàng gạt bỏ dì ra ngoài vòng tay yêu thương và chăm sóc. Đau đớn, tủi hổ nhưng dì vẫn không ngừng cố gắng hòa nhập với cuộc sống. Dì trở về quê hương, mở shop bán hàng nhỏ, giúp đỡ những đứa trẻ nghèo khổ, cơ nhỡ. Và đặc biệt, dì đã dũng cảm đương đầu với hậu quả của chất độc màu da cam: nhận nuôi thày thuốc- đứa con rơi của thằng Mỹ giết hại dân làng.

Có thể thấy, cốt truyện được xây dựng dựa trên sự kiện chính là cuộc đời của nhân vật dì Mây. Từ mối tình đằm thắm với chú San đến khi trở thành liệt sĩ rồi về thăm quê hương. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, dì vẫn luôn mạnh mẽ vượt qua nghịch cảnh để vươn lên trong cuộc sống.

Đặc trưng nổi bật của cốt truyện trong Người ở bến sông Châu là sự kết nối các tình tiết, sự kiện với nhau theo trình tự thời gian. Quá khứ và hiện tại đan xen, bổ sung cho nhau. Nhờ vậy mà nhân vật và người đọc có thể nhìn nhận được một cách tổng quát nhất về cuộc đời của nhân vật trung tâm.

Không chỉ vậy, cốt truyện còn được xây dựng bằng những tình huống độc đáo, giàu sức gợi. Tiêu biểu như tình huống dì Mây và chú San gặp lại nhau sau bao năm xa cách. Ở Bến sông Châu hôm ấy, người đông như hội. Ai cũng mừng cho dì Mây vì cuối cùng cũng đã đợi được ngày chú San trở về. Chú San thì nôn nao, đứng ngồi không yên. Khi thấy bóng người đi trên đường xa, ngay lập tức chú chạy ra đón. Lòng vui phơi phới, chắc mẩm đó là dì Mây. Thế nhưng, trái với những mong ngóng, sự thật trước mắt khiến chú bàng hoàng: "San lảo đảo, chúi người xuống, hai tay ôm lấy đầu. Anh lặng đi trong chiêm nghiệm. Cái tiếng gọi xé lòng từ tâm khảm vừa rồi là của Mây đấy. Trời ơi, Mây!"... Hay như khi dì Mây đỡ đẻ cho cô Thanh- vợ chú San, dù biết rõ là ai nhưng vẫn cố tình làm dấu thánh cho thai nhi. Lúc này, chú San mới hiểu hết mọi thứ. Thì ra, đứa con mà dì Mây hằng ao ước bấy lâu nay lại không phải là máu mủ của mình. Tất cả những tình huống trên đều chứa đựng những mâu thuẫn, éo le, bất ngờ. Qua đó, tính cách, phẩm chất của nhân vật được bộc lộ rõ nét hơn. Đồng thời, gửi gắm thông điệp ý nghĩa về cuộc sống: chiến tranh là kẻ thù tàn bạo, hung hãn; nó không chỉ tước đoạt mạng sống, xương máu của con người mà còn gây nên những bi kịch đau đớn, dai dẳng.

Ngoài ra, ngôn ngữ và giọng điệu của truyện cũng góp phần làm nên thành công trong nghệ thuật xây dựng cốt truyện. Ngôn ngữ được sử dụng trong truyện mộc mạc, giản dị, gần gũi với cuộc sống thường ngày. Giọng điệu khi trầm buồn, khi da diết xót xa, khi lại nghẹn ngào, đắng cay,...

Như vậy, với cốt truyện đặc sắc, Người ở bến sông Châu đã xây dựng thành công nhân vật dì Mây- đại diện tiêu biểu cho những người phụ nữ Việt Nam kiên cường, bất khuất, đầy vị tha và bao dung.