....... Hùng vĩ của Sông Đà không phải chỉ có thác đá. Mà nó còn là những cảnh đá bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách đã thành chẹt lòng Sông Đà như một...

Nguyễn Tuân là một nghệ sĩ tài hoa, uyên bác. Ông là nhà văn lớn của nền văn học hiện đại Việt Nam với phong cách nghệ thuật độc đáo. Trong mỗi trang viết của ông đều thể hiện niềm say mê khám phá cái đẹp, cái khác thường, cái tuyệt mĩ. Sự tinh tế, nhạy bén của một người nghệ sĩ luôn tìm kiếm cái đẹp đã khiến Nguyễn Tuân miêu tả con Sông Đà không chỉ ở vẻ bề ngoài của nó mà còn ở cả bề sâu bản chất. Dưới ngòi bút của ông, dòng sông không chỉ đơn thuần là một cảnh vật thiên nhiên mà còn mang tâm trạng, tính cách như con người.

Sông Đà được Nguyễn Tuân khắc họa với hai nét tính cách đối lập: hung bạo và trữ tình. Cái hung bạo của dòng sông được thể hiện qua những vách đá dựng đứng, những ghềnh thác dữ dội, những xoáy nước ghê rợn. Những vách đá hai bên bờ sông dựng đứng, hiểm trở, tạo nên một khung cảnh hùng vĩ nhưng cũng đầy nguy hiểm. Những ghềnh thác dữ dội, chảy xiết, tạo nên âm thanh gầm thét, gào thét như tiếng gầm của thú dữ. Những xoáy nước ghê rợn, có thể nuốt chửng bất cứ thứ gì rơi vào đó.

Cái hung bạo của sông Đà được thể hiện rõ nhất ở những đoạn sông có nhiều thác dữ. Ở đoạn sông Tà Mường Vát, tác giả miêu tả: "Nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò nào tóm được qua quãng ấy". Câu văn sử dụng biện pháp so sánh, nhân hóa, ẩn dụ để miêu tả sự hung bạo của dòng sông. Nước, đá, sóng, gió được nhân hóa như những con người đang giao tranh, đấu đá với nhau. Dòng sông như một con quái vật hung dữ, sẵn sàng nuốt chửng bất cứ ai dám xâm phạm lãnh thổ của nó.

Bên cạnh vẻ hung bạo, sông Đà còn mang vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng. Vẻ đẹp trữ tình của sông Đà được thể hiện qua những hình ảnh thơ mộng, lãng mạn. Đó là những bãi cát vàng trải dài ven sông, những nương ngô xanh mướt, những bông lau trắng xóa,... Đó là những khúc sông êm đềm, hiền hòa, uốn lượn như dải lụa đào. Đó là những buổi chiều tà, sương khói bao phủ khắp nơi, tạo nên một khung cảnh huyền ảo, thơ mộng.

Vẻ đẹp trữ tình của sông Đà được thể hiện rõ nhất ở đoạn sông Đà ở hạ lưu. Tác giả miêu tả: "Con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân". Câu văn sử dụng biện pháp so sánh, nhân hóa để miêu tả vẻ đẹp trữ tình của dòng sông. Con sông Đà được ví như một áng tóc trữ tình, ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc. Hình ảnh so sánh gợi liên tưởng đến vẻ đẹp mềm mại, duyên dáng của dòng sông.

Hình ảnh nhân hóa khiến dòng sông như một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, đang e ấp trong mây trời Tây Bắc. Vẻ đẹp trữ tình của sông Đà còn được thể hiện qua những chi tiết miêu tả cụ thể, sinh động. Đó là những bãi cát vàng trải dài ven sông, những nương ngô xanh mướt, những bông lau trắng xóa,... Đó là những khúc sông êm đềm, hiền hòa, uốn lượn như dải lụa đào. Đó là những buổi chiều tà, sương khói bao phủ khắp nơi, tạo nên một khung cảnh huyền ảo, thơ mộng.

Qua việc khắc họa hình tượng con sông Đà với hai nét tính cách đối lập, hung bạo và trữ tình, Nguyễn Tuân đã thể hiện một cách trọn vẹn vẻ đẹp của dòng sông. Dòng sông không chỉ là một cảnh vật thiên nhiên mà còn là một biểu tượng cho sức mạnh, vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam.