Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến

Nội dung chính

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 6 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Kể một câu chuyện em được đọc (nghe) hoặc một sự việc em chứng kiến (tham gia) đã để lại cho em bài học sâu sắc. Bài học em rút ra được từ câu chuyện hoặc sự việc đó là gì?

Phương pháp giải:

Em nhớ lại văn bản đã để lại nhiều ấn tượng cho em và để lại cho em những bài học kinh nghiệm sâu sắc. 

Lời giải chi tiết:

Văn chương đã bồi dưỡng tâm hồn em những phẩm chất em đã có và dạy cho em những bài học em chưa biết. Truyện Thầy bói xem voi em được đọc khi còn nhỏ đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng em vì bài học kinh nghiệm mà nó để lại. Qua hình ảnh của những ông thầy bói mù khi xem và nhận xét về một chú voi đã giúp em nhận được bài học về sự xem xét toàn diện. Để đánh giá được sự việc chúng  ta cần có sự quan sát toàn diện, không lấy cái lẻ để chỉ cái toàn diện. Hơn hết chúng ta cần phải biết lắng nghe, vừa học hỏi để trau dồi thêm được tri thức của bản thân.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 6 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hãy chia sẻ cách hiểu của em về câu nói: “Anh ta nhận ra mình chỉ là ếch ngồi đáy giếng mà thôi”

Phương pháp giải:

Em suy nghĩ về câu nói để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Câu nói: “Anh ta nhận ra bản thân mình chỉ là ếch ngồi đáy giếng mà thôi” có thể được hiểu là nhân vật “anh ta” nhận ra được tầm nhận thức của bản thân về vấn đề trong cuộc sống rất hạn hẹp. Hơn nữa ta còn có thể hiểu theo cách nhân vật này còn có sự chủ quan, coi thường thực tế. 

Đọc văn bản 1

Câu 1 (trang 7 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Vì sao người thợ mộc không bán được cày?

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản và suy nghĩ của bản thân sau mỗi lần nhân vật đều thay đổi quyết định để tìm câu trả lời

Lời giải chi tiết:

Sở dĩ người thợ mộc không bán được cày là bởi vì anh ta làm cái cày lúc thì to quá, lúc thì bé quá, ... theo lời khuyên của mọi người qua đường mà không có chính kiến của bản thân.

Đọc văn bản 2

Câu 2 (trang 8 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Mối có thái độ như thế nào khi thấy kiến làm việc vất vả?

Phương pháp giải:

Em đọc bản lời thoại của mối để tìm câu trả lời 

Lời giải chi tiết:

Khi thấy kiến làm việc vất vả mối đã có thái độ trêu trọc và giương oai, nó cho rằng kiến làm nhiều mà chẳng thể to lên, còn nó chẳng cần làm gì cũng béo tròn o. 

Đọc văn bản 3

Câu 3 (trang 8 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Kiến tỏ thái độ ra sao về lối sống của mối?

Phương pháp giải:

Em đọc bản lời thoại của kiến để tìm câu trả lời

Lời giải chi tiết:

Trước lối sống và thái độ của mối kiến đã rất không đồng tình với thái độ sống không muốn làm mà chỉ muốn hướng thu dựa trên việc phá hoại và ảnh hưởng đến thành quả lao động của người khác như mối 

Đọc văn bản 4

Câu 4 (trang 8 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Lối sống của mối gây ra hậu quả nghiêm trọng như thế nào?

Phương pháp giải:

Em đọc bản văn bản, suy ngẫm và trả lời. 

Lời giải chi tiết:

Lối sống của mối sẽ gây hậu quả đến chính nhân cách và phẩm chất của mối cũng như là gây hậu quả nghiêm trọng đến những vật và người xung quanh. Lối sống đó của mối có thể khiến tất cả những đồ vật bị nó đục khoét đều sụp đổ hết. 

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Người thợ mộc trong truyện Đẽo cày giữa đường đã xử sự thế nào trước mỗi lời khuyên, khiến công sức và của cải “đi đời nhà ma”?

Phương pháp giải:

Em đọc bán lại căn bản Đẽo cày giữa đường để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

Người thợ mộc trước những lời góp ý của mọi người đều làm theo mà không hề suy nghĩ. Cuối cùng, phản ứng ấy được chính người thợ mộc tự hiểu ra là sai lầm, biết rằng “dễ nghe người là dại” (không có sự suy xét, đánh giá đúng/ sai, không tìm hiểu thực tế mà chỉ nghe và tin một cách mù quáng), để đến nỗi “quá muộn rồi, không sao chữa được nữa”.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nếu là người thợ mộc trong câu chuyện này, em sẽ làm gì trước những lời khuyên như vậy?

Phương pháp giải:

Em nêu suy nghĩ của bản thân 

Lời giải chi tiết:

Nếu là người thợ mộc trong câu chuyện đầu tiên em sẽ cảm ơn những lời góp ý từ những người qua đường. Tuy nhiên, mọi lời góp ý không phải lúc nào cũng tốt và cũng đúng nên em sẽ xem xét, tìm hiểu kĩ sư đúng đắn trong lời góp ý của từng người. Nếu như nó hợp lý thì em sẽ làm theo, còn nếu như nó không hợp lý thì không nên tiếp nhận sự góp ý đó

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Những điều gì làm cho con ếch trong truyện Ếch ngồi đáy giếng cảm thấy sung sướng?

Phương pháp giải:

Em đọc bản qua lời của ếch để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Ếch thấy mình sung sướng vì:

– Tôi có thể ra khỏi giếng, nhảy lên miệng giếng, rồi lại vô giếng, ngồi nghỉ trong những kẽ gạch của thành giếng. Bơi trong nước thì nước đỡ nách và cằm tôi, nhảy xuống bùn thì bùn lấp chân tôi tới mắt cá => sung sướng vì có cuộc sống tự do tự tại.

– Ngó lại phía sau, thấy những con lăng quăng, con cua, con nòng nọc, không con nào sướng bằng tôi => sung sướng vì thấy những con vật khác không bằng minh.

– Vả lại một mình chiếm một chỗ nước tụ, tự do bơi lội trong một cái giếng sụp, còn vui gì hơn nữa? => sung sướng vì tự hảo với địa vị “chúa tể” của mình ở trong giếng.

– Sao anh không vô giếng tôi một lát coi cho biết? => sung sướng đến mức khoe khoang với rùa về “thế giới trong giếng” của mình.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hãy chỉ ra những điểm khác biệt về môi trường sống của ếch và rùa. Sự khác biệt đó ảnh hưởng như thế nào đến nhận thức và cảm xúc của hai con vật?

Phương pháp giải:

Em đọc toàn bộ văn bản qua lời của ếch và rùa để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Ếch sống trong một không gian hẹp (một cái giếng sụp), vận động trong khoảng không gian hẹp (chỉ từ miệng giếng vào đến trong giếng), tiếp xúc với những con vật nhỏ bé nên chưa hề biết tới sự rộng lớn và bao điều mới lạ khác của thế giới bên ngoài. Vì vậy, ếch đã cảm thấy sung sướng với cái “thế giới” nhỏ bé mình đang sống và thực sự choáng ngợp trước cái vĩ đại của biển.

– Rùa sống ở một không gian rộng (biển), sống lâu (nên lớn đến nỗi không vào nổi trong giếng), chứng kiến nhiều điều (rùa đã đi đây đi đó, chí ít là đã băng qua con đường từ biển tới nơi có cái giếng),... Vì vậy, rủa đã lùi lại (biểu thị việc không còn quan tâm đến cái thế giới nhỏ bé của ếch) và kể cho ếch biết về niềm sung sướng mà rùa được trải nghiệm (“cái vui lớn của biển đồng”).

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Vì sao con ếch “ngạc nhiên, thu mình lại, hoảng hốt, bối rối”?

Phương pháp giải:

Em nêu suy nghĩ của bản thân dựa vào nội dung của văn bản 

Lời giải chi tiết:

 Ếch có thái độ như vậy vì nó thấy choáng ngợp trước cái không gian của biển cả, nó thấy kiến thức của bản thân mình quá hạn hẹp cũng như sự sung sướng của bản thân nó chỉ có được do môi trường sống nhỏ của nó mà thôi. Nó tự thấy xấu hổ vì đã đưa ra lời mời không thiết thực và tự hào về cái giếng của bản thân nó trước rùa 

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Trong truyện Con mối và con kiến, quan niệm sống của mối và kiến bộc lộ như thế nào qua các lời thoại của chúng?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ lời thoại của kiến và mối để trả lời câu hỏi 

Lời giải chi tiết:

Sau khi đọc 7

Câu 7 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Theo em, thiện cảm của người kể chuyện được dành cho mối hay cho kiến? Vì sao em khẳng định như vậy?

Phương pháp giải:

Em suy ngẫm và nêu quan điểm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Thiện cảm của người kể chuyện được dành cho kiến. Vì rõ ràng, với việc miêu tả mối như một kẻ vị kỉ, lười biếng, chỉ biết hưởng thụ cho “béo trục béo tròn” (lưu ý cách dùng cụm từ này trong chính lời đối thoại của nhân vật mối, cụm từ này thường có sắc thái đánh giá tiêu cực), còn kiến tuy gầy gò, vất vả, nhưng luôn chăm chỉ, cố gắng, biết sống vì người khác, biết lo cho cái chung, biết hướng tới tương lai vững bền,...

Sau khi đọc 8

Câu 8 (trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nêu những điểm giống nhau về nội dung của ba truyện ngụ ngôn: Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến.

Phương pháp giải:

Em suy ngẫm và nêu quan điểm của bản thân 

Lời giải chi tiết:

Điểm giống nhau của ba câu chuyện này, đó là: 

- Đều mượn lời của nhân vật là con vật để nói lên những tư tưởng, quan điểm của bản thân. Những con vật được nhân hóa như con người có những suy nghĩ và tình cảm riêng

- Đều để lại những kinh nghiệm quý báu cho nhân dân ta:

+ Ếch ngồi đáy giếng: chịu khó mở rộng kiến thức và không nên tự phụ với những điều mình có….

+ Con mối và con kiến: sống mà chỉ biết thụ hưởng, không biết lao động thì cuộc sống sẽ chẳng thể tốt đẹp, bền lâu.

+ Đẽo cày giữa đường: cẩn trọng khi làm một việc gì đó, sống phải có chính kiến riêng, chỉ tiếp thu những đúng đắn,....

Viết kết nối với đọc

(trang 10 SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) có sử dụng thành ngữ đẽo cày giữa đường.

Lời giải chi tiết:

Ý kiến của mỗi con người về một vấn đề nào đó trong cuộc sống rất quan trọng. Bản thân chúng ta sẽ tự quyết định được tương lai, sự thành công, hạnh phúc hay là khổ đau. Con người ai cũng có cuộc sống riêng, có suy nghĩ riêng, đó chính là điểm khác nhau tạo nên sự độc đáo mỗi người trong cuộc sống này. Vậy mà vẫn còn có rất nhiều con người sống không có ý kiến cá nhân, sống đẽo cày giữa đường, phó mặc cuộc sống tươi đẹp này cho sự hèn nhát. Mỗi người phải học cách chủ động và có chính kiến của mình trong bất cứ công việc nào đừng để những lời nói bên ngoài ảnh hưởng tới công việc mà bạn là người hiểu rõ nhất. Hãy luôn tin vào chính bản thân mình thành công sẽ chờ bạn ở cuối con đường.