Bảng tuần hoàn hóa học tính tan lớp 9 + Mẹo học thuộc bảng tính tan

Bảng tuần hóa học tính tan là một trong những kiến thức hóa học lớp 9 rất quan trọng. Nắm rõ về nó sẽ giúp các em dễ dàng hơn khi giải bài tập hóa, học hóa tốt hơn. Việc học các quy tắc liên quan đến bảng tính tan khá khó. hiểu được “nỗi khổ” của học sinh đang mắc phải khi học hóa, trong bài viết này Admin sẽ cung cấp các kiến thức cơ bản về bảng tính tan lớp 9 và các mẹo học thuộc bảng tính tan cực đơn giản. 

Giới thiệu về bảng tuần hoàn hóa học tính tan lớp 9

Định nghĩa về độ tan

Độ tan là một đại lượng vật lý được định nghĩa là số lượng chất hóa học mà một chất có thể tan trong một dung môi nhất định ở một điều kiện nhiệt độ và áp suất nhất định. Độ tan thường được biểu thị dưới dạng phần trăm hoặc tỉ lệ khối lượng của chất hóa học tan trong một đơn vị dung môi, ví dụ: gam/lít, mol/lít hoặc gram/100ml.

Định nghĩa về độ tan

Để xác định độ tan của một chất trong nước, ta các định độ hòa tan của chất trong 100g nước hòa tan có:

• Lớn hơn 10g chất tan thì chất đó là chất dễ tan hay còn gọi là chất tan nhiều.
• Nhỏ hơn 1g chất tan thì chất đó được gọi là chất tan ít, hay ít tan.
• Nhỏ hơn 0,01g chất tan thì thực tế đó là chất không tan.

Lưu ý: Độ tan của một chất cũng có sự thay đổi bởi rất nhiều các yếu tố khác nhau như: Dung môi, nhiệt độ. Ví dụ để giúp các em dễ hiểu về sự thay đổi độ tan của một chất như sau: Muối ăn thông thường sẽ tan nhanh trong nước hơn khi nhiệt độ tăng. Hay khi ta thêm một nhóm OH vào Phenol sẽ khiến độ tan trong nước của nó tăng gần 100 lần so với Benzen. Ngoài ra, tác động của hoạt động như khuấy trộn hoặc nghiền nhỏ các chất cũng sẽ khiến độ tan của chất nhanh hơn bình thường. Do đó, các em muốn xác định tính tan của một chất bất kỳ, có thể dùng các yếu tố này để đẩy nhanh quá trình hòa tan và xác định tính tan dễ dàng hơn.

Ý nghĩa của bảng tính tan lớp 9

Khi giải quyết các bài toán hóa học, bảng tuần hoàn hóa học tính tan của các chất là công cụ không thể thiếu với các em. Bảng này sẽ giúp các em biết về độ tan của chất, tính kết tủa, bay hơi, qua đó các em xử lý bài tập dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, các em cũng có thể dựa vào đó để nhận biết được các chất trong phòng thí nghiệm một cách đơn giản, nhanh chóng nhất. Vì vậy, bảng tính tan lớp 9 là kiến thức bắt buộc các em phải nhớ nếu muốn học giỏi hóa.

Ý nghĩa của bảng tính tan lớp 9

Bảng tuần hoàn hóa học tính tan lớp 9

Bảng tuần hoàn hóa học thông thường sẽ khác với bảng tính tan, các em phải biết điều này để không bị nhầm lẫn giữa chúng. Trong sách giáo khoa hóa học lớp 9 bảng tính tan được thể hiện khá đầy đủ với các chất quen thuộc. Muốn học thuộc bảng tính tan không hề đơn giản và dễ chút nào, bởi nó có rất nhiều quy tắc khiến các em khó nhớ nếu không thực sự là người yêu và say mê với môn hóa. Rất nhiều em vẫn áp dụng cách tra cứu trong sách giáo khoa hoặc mua bảng tính tan in sẵn để sử dụng khi cần. Muốn biết cách ghi nhớ như thế nào vừa nhanh, vừa hiệu quả, cùng Admin bỏ túi mẹo được chia sẻ trong phần tiếp theo của bài viết này nhé!

Bảng tuần hóa học hóa tính tan lớp 9 chi tiết như sau:

Bảng tính tan lớp 9

Cách sử dụng bảng tính tan trong học hóa

Biết cách sử dụng bảng tính tan sẽ hỗ trợ quá trình học tập và giải hóa của các em tốt hơn rất nhiều. Theo đó, các em sẽ thấy trong bảng sẽ gồm các hàng và các cột, trong đó:

• Các cột sẽ là các cation kim loại.
• Các hàng là các anion gốc acid (-OH).

Khi nhìn vào bảng, một chất bất kỳ sẽ xác định được ion dương, ion âm tương ứng với việc giống theo hàng và cột các em sẽ biết chính xác  trạng thái của chất đó là tan hay không tan hay ít tan tại một ô.

Trong bảng tính tan ta có:

• T là tan
• K là không tan
• I là ít tan
• (-) là không tồn tại hoặc phân hủy

Ví dụ để giúp các em hiểu rõ hơn về cách đọc bảng tính tan lớp 9 như sau:

Tìm xem AgCl là chất như thế nào? Dựa vào bảng tính tan các em có thể thấy nó gồm: ion $A{g}^{+}$ và ion $C{l}^{-}$. Từ đó các em gióng thẳng cột Ag xuống và gióng hàng Cl sang, ô giao nhau của chúng chính là ô thể hiện tính tan của AgCl. Trên bảng tính tan cho thấy, AgCl là chất không tan, tạo kết tủa màu trắng. Các em áp dụng tương tự để đọc tính tan của các chất khác nhé!

Mẹo học thuộc nhanh bảng tính tan lớp 9

Cách học giỏi hóa được nhiều bạn giỏi hóa chia sẻ là phải thực hành nhiều. Do đó, muốn ghi nhớ bảng tính tan nhanh và lâu thì việc làm bài tập nhiều là cách hiệu quả để giúp các em ghi nhớ kiến thức. Làm bài tập còn giúp các em hiểu sâu hơn về bản chất của các chất trong phản ứng hóa học, từ đó việc nhớ độ tan của chúng với các chất thông thường khác sẽ dễ dàng hơn.

Mẹo học thuộc nhanh bảng tính tan lớp 9

Việc học bảng tính tan lớp 9 với rất nhiều em thực sự là “nỗi sợ” bởi nó không chỉ khó nhờ mà còn rất dễ nhầm. Hiểu được khó khăn của học sinh lớp 9 trong quá trình học hóa, trong bài viết này, Admin sẽ chia sẻ mẹo giúp các em học thuộc bảng tuần hoàn hóa học tính tan cực nhanh và hiệu quả. Chi tiết như sau:

Các quy tắc rút gọn về tính tan cần biết

Một số quy tắc về tính tan của các chất mà các em cần ghi nhớ ngắn gọn như sau:

Tính tan đối với các muối

Hầu hết các muối có gốc halogen, chẳng hạn như: F, Cl, Br, I, đều có khả năng tan trong nước. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là khi bạc phản ứng với các nguyên tố này, chúng sẽ không tan mà sẽ tạo thành kết tủa với các màu sắc đặc trưng. Điều này rất hữu ích trong việc nhận biết các nguyên tố của nhóm halogen trong các bài toán liên quan đến nhận biết nguyên tố hóa học. Trên bảng điều khiển của các tính toán về độ tan, việc kết hợp Silver với Cl sẽ được đánh dấu bằng ký hiệu "k", biểu thị rằng Cl không tan được trong nước.

Muối carbonate có gốc hóa học là $C{O}_3$​ không tan được trong nước. Tuy nhiên, muối của các kim loại có tính kiềm như Na, Li, K,... sẽ tan được trong nước. Để xác định tính tan của một muối, bạn có thể tham khảo bảng tính tan. Nếu muối được đánh dấu là "t", điều đó biểu thị muối đó có khả năng tan trong nước.

Các muối có gốc silicate ($Si{O}_3$) và sulfite ($S{O}_3$) đều không tan được trong nước. Tuy nhiên, khi kết hợp với các kim loại có tính kiềm, các muối này vẫn có thể tan được trong nước. Trên bảng tính tan, muối của các kim loại này được đánh dấu là "t". Tóm lại, đối với các muối được tạo thành từ các kim loại kiềm và các gốc khác, khả năng tan của chúng trong nước phụ thuộc vào tính chất của gốc đó và có thể được xác định thông qua bảng tính tan.

Muối gốc Sulfide (S) đền khó tan trong nước, nhưng trừ các kim loại thuộc nhóm I và II trong bảng tuần hoàn hóa học như: $K_{2}S,N{a}_{2}S,BaS$ có thể tan trong nước.

Đối với muối gốc Sulfate ($S{O}_4$) hầu như đều tan trong nước, trừ muối Sulfate  của kim loại lead và barium là không tan.

Cần lưu ý rằng có một số muối không tồn tại hoặc có thể phân hủy ngay trong nước, và chúng được ký hiệu bằng dấu "-" trên bảng tính tan. Tuy nhiên, số lượng các muối này không nhiều, do đó bạn có thể dễ dàng học thuộc để tránh nhầm lẫn trong quá trình sử dụng bảng tính tan.

Các quy tắc rút gọn về tính tan cần biết

Tính tan đối với các bazơ và axit

Hầu hết các base đều không tan trong nước, ngoại trừ một số trường hợp base của kim loại kiềm như Na, K, Li thì tan trong nước. Còn các Na, K, Li của kim loại nhóm II như Ca, Ba thì lại ít tan trong nước.

Đối với các hợp chất acid đều dễ tan trong nước, nhưng cũng có những trường hợp ngoại lệ như: $H_{2}C{O}_3$ có liên kết không bền dễ dàng bị phân hủy trong nước. Bên cạnh đó, hợp chất acid $H_{2}Si{O}_3$ lại không hề tan trong nước.

Nhớ bảng tính tan bằng thơ là cách hay và hiệu quả

Giống với khi các em học bảng hóa trị hay bảng nguyên tử khối, việc ghi nhớ bảng tính tan cũng rất khó, vì vậy các em sẽ có thể tham khảo các bài thơ để học thuộc dễ dàng hơn. Để học nhanh bảng tính tan, các em có thể học thuộc các bài thơ sau:

Bài thơ học tính tan số 1: 

Base, những chú không tan:

Đồng, nhôm, crôm, kẽm, mangan, sắt, chì

Ít tan là của canxi 

Magie cũng chẳng điện li dễ dàng.

-

Muối kim loại kiềm đều tan

Cũng như nitrat và “nàng” hữu cơ

Muốn nhớ thì phải làm thơ!

Ta làm thí nghiệm bây giờ thử coi,

-

Kim koại I (IA), ta biết rồi,

Những kim loại khác ta “moi” ra tìm

Phosphate vào nước đứng im (trừ kim loại IA)

Sunfat một số “im lìm trơ trơ”:

Bari, chì với S-r

Ít tan gồm bạc, “chàng khờ” canxi,

-

Còn muối clorua thì

Bạc đành kết tủa, anh chì cố tan (giống $B{r}^{-}$ và $I^{-}$)

Muối khác thì nhớ dễ dàng:

Gốc $S{O}_3$ chẳng tan chút nào! (trừ kim loại IA)

Thế gốc S thì sao? (giống muối $C{O}_3^{2-}$)

Nhôm không tồn tại, chú nào cũng tan

Trừ đồng, thiếc, bạc, mangan, thuỷ ngân, kẽm, sắt không tan cùng chì

-

Đến đây thì đã đủ thi,

Thôi thì chúc bạn trường gì cũng vô!

(Nguồn: Tham khảo Internet)

Bài thơ học tính tan số 2:

Loại muối tan tất cả

là muối ni-tơ-rat

Và muối axetat

Bất kể kim loại nào.

-

Những muối hầu hết tan

Là clorua, sunfat

Trừ bạc, chì clorua

Bari, chì sunfat.

-

Những muối không hòa tan

Cacbonat, photphat

Sunfua và sunfit

Trừ kiềm, amoni.

(Nguồn: Tham khảo Internet)

Các em nằm càng chắc và càng rõ về tính tan của các hợp chất hóa học sẽ càng có lợi cho bản thân trong việc giải các bài tập hóa học học búa hoặc hỗ trợ quá trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm tốt hơn. Bảng tuần hoàn hóa học tính tan được coi là kiến thức hóa học nền tảng giúp học sinh học tốt hơn hơn ở các bậc cao hơn. Các em hãy thật chăm chỉ, luyện tập thường xuyên để hiểu và nắm rõ về nó nhé!

Thường xuyên thực hành để nâng cao kiến thức và hiểu rõ bản chất

Nếu trường học có điều kiện, việc thường xuyên tới phòng thí nghiệm sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức môn hóa học hơn rất nhiều. Bản chất của hóa học là hiểu rõ về phản ứng hóa học. Bằng cách thực hiện các thí nghiệm hóa học, bạn có thể chứng kiến các phản ứng và điều kiện để chúng xảy ra, cũng như quan sát các chất kết tủa sau phản ứng. Việc thực hành nhiều sẽ giúp bạn nhớ và thuộc lòng tính tan của một số chất và cách sử dụng bảng tính tan. Trải nghiệm trực tiếp này giúp bảng tính tan trở nên dễ nhớ và quen thuộc hơn rất nhiều. Điều này sẽ giúp bạn tăng động lực và hứng thú với môn học hóa học hơn rất nhiều.

Thường xuyên thực hành để nâng cao kiến thức và hiểu rõ bản chất

Thường xuyên đến phòng thí nghiệm cũng là một phương pháp để các em áp dụng kiến thức được học vào thực tế, từ đó việc ghi nhớ bảng tính tan hóa học cũng nhanh chóng và dễ dàng hơn. Ví dụ để giúp các em dễ hiểu như sau:

Khi học, qua lý thuyết các em được biết AgCl có kết tủa màu trắng và là chất không tan trong nước. Khi thực hành trong phòng thí nghiệm, các em sẽ cho bạc phản ứng với Clo, khi đó các em sẽ trực tiếp thấy được quá trình kết tủa xảy ra. Từ đó kiến thức lý thuyết được học sẽ được thực hành ở thực tế giúp các em ghi nhớ lâu hơn và sâu hơn về bản chất.

Ngoài ra, các em còn có thể áp dụng hóa học vào cuộc sống hàng ngày để ghi nhớ tính tan của các chất dễ dàng hơn. Chẳng hạn hòa muối với nước các em sẽ ghi nhớ được muối có tính tan trong nước mạnh.

Trong chương trình hóa học ở trung học cơ sở, bạn sẽ được học những kiến thức căn bản về hóa học. Các kiến thức này sẽ là nền tảng cho môn hóa học ở bậc phổ thông. Do đó, để nắm chắc được các kiến thức căn bản, bạn cần phải hiểu sâu về hóa trị, khối lượng nguyên tử, tính chất chung của một số chất và hợp chất cơ bản, cũng như các dạng bài tập hóa học cơ bản. Bên cạnh đó, bạn cần nhận biết các chất thường được sử dụng trong phòng thí nghiệm, xác định độ tan và nồng độ mol của các chất trong dung môi.

Như vậy, bài viết trên Admin đã cung cấp và chia sẻ đến các em rất nhiều các thông tin bổ ích về bảng tuần hoàn hóa học tính tan trong chương trình hóa học lớp 9. Đây là kiến thức nền tảng hóa học cần phải ghi nhớ để các em học hóa tốt hơn ở chương trình trung học phổ thông và có thể học chuyên sâu lên cao hơn nữa. Hy vọng mẹo học thuộc nhanh bảng tính tan được Admin hé lộ sẽ luôn đồng hành để giúp các em học hóa và giải hóa tốt hơn nhé! Đừng quen theo dõi Admin để đón đọc nhiều bài viết hữu ích về kiến thức học tập của môn hóa và các môn học khác.