Đề thi học kì II (2018 - 2019) trường THPT Nguyễn Chí Thanh Quảng Bình có lời giải

Đề bài

PHẦN I: TRẮC NGHIỆM (3,0 điểm)

Câu 1 : Khí thiên nhiên được dùng làm nhiên liệu và nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất điện, sứ, đạm, ancol metylic,... Thành phần chính của khí thiên nhiên là metan. Công thức phân tử của metan là

A. CH₄.

B. C₂H₄.

C. C₂H₂.

D. C₆H₆.

Câu 2 : Chất nào sau đây làm mất màu dung dịch brom?

A. Butan.

B. But-1-en.

C. CO₂.

D. Metylpropan.

Câu 3 : Chất nào sau đây có đồng phân hình học?

A. CH₂=CH-CH=CH₂

B. CH₃-CH=C(CH₃)₂

C. CH₃-CH=CH-CH=CH₂

D. CH₂=CH-CH₂-CH₃

Câu 4 : Trong số các ankin có công thức phân tử C₅H₈ có mấy chất tác dụng được với dd AgNO₃ trong NH₃?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Câu 5 : Thực hiện thí nghiệm như hình vẽ bên. Kết thúc thí nghiệm, trong bình đựng dung dịch AgNO3 trong NH3 xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt. Chất X là   A. CaO.                                  B. Al4C3. C. CaC2.                                 D. Ca.

Câu 6 : Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp X gồm một ankan và một anken, thu được 0,35 mol CO₂ và 0,4 mol H₂O. Phần trăm số mol của anken trong X là

A. 40%.

B. 75%.

C. 25%.

D. 50%.

Câu 7 : Cho ancol có công thức cấu tạo: CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CH₂-CH₂-OH. Tên nào dưới đây ứng với ancol trên?

A. 2-metylpentan-1-ol

B. 4-metylpentan-1-ol

C. 4-metylpentan-2-ol

D. 3-metylhexan-2-ol

Câu 8 : Cho 3,70 gam một ancol X no, đơn chức, mạch hở tác dụng với Na dư thấy có 0,56 lít khí thoát ra (đktc). Công thức phân tử của X là

A. C₂H₆O.

B. C₃H₁₀O.

C. C₄H₁₀O.

D. C₄H₈O.

Câu 9 : Cho các chất có công thức cấu tạo như sau: HOCH₂-CH₂OH (X); HOCH₂-CH₂-CH₂OH (Y); HOCH₂-CHOH-CH₂OH (Z); CH₃-CH₂-O-CH₂-CH₃ (R); CH₃-CHOH-CH₂OH (T). Những chất tác dụng được với Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh lam là

A. X, Y, R, T.

B. X, Z, T.

C. Z, R, T.

D. X, Y, Z, T.

Câu 10 : Khi tách nước từ rượu (ancol) 3-metylbutan-2-ol, sản phẩm chính thu được là

A. 3-metylbut-1-en.

B. 2-metylbut-2-en.

C. 3-metylbut-2-en.

D. 2-metylbut-3-en.

Câu 11 : Ảnh hưởng của nhóm -OH đến gốc C₆H₅- trong phân tử phenol thể hiện qua phản ứng giữa phenol với

A. dung dịch NaOH.

B. Na kim loại.

C. nước Br₂.

D. H₂ (Ni, nung nóng).

Câu 12 : Ở điều kiện thích hợp: chất X phản ứng với chất Y tạo ra anđehit axetic; chất X phản ứng với chất Z tạo ra ancol etylic. Các chất X, Y, Z lần lượt là:

A. C₂H₂, H₂O, H₂.

B. C₂H₄, O₂, H₂O.

C. C₂H₂, O₂, H₂O.

D. C₂H₄, H₂O, CO.

PHẦN II: TỰ LUẬN (7,0 điểm)

Câu 1 : (1,0 điểm) Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:

Metan \(\xrightarrow{(1)}\)axetilen \(\xrightarrow{(2)}\) etilen \(\xrightarrow{(3)}\) etanol \(\xrightarrow{(4)}\) anđehit axetic.

Câu 14 : (1,5 điểm) Hoàn thành PTHH của các phản ứng sau (viết các sản phẩm chính):

a) CH₃-CH(OH)-CH₂-CH₃ \(\xrightarrow{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}, 17{{0}^{0}}\mathrm{C}}\)

b) iso-C₃H₇OH + CuO \(\xrightarrow{{{\mathrm{t}}^{0}}}\)

c) C₆H₅OH + Br₂ →

d) CH₃-CH₂-CH₃ + Br₂  $\stackrel{1:1, askt}{\to }$

e) CH₂=C(CH₃)-CH₃ + HBr →

Câu 15 : (2,0 điểm) Viết công thức cấu tạo các đồng phân ancol C₄H₁₀O và gọi tên theo danh pháp thay thế?

Câu 16 : (2,5 điểm) Cho 12,2 gam hỗn hợp X gồm etanol và propan-1-ol tác dụng với Na dư thu được 2,8 lít khí (đktc).

a) Tính thành phần % khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu.

b) Cho hỗn hợp X qua ống đựng CuO đun nóng. Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

----- HẾT -----

Lời giải chi tiết

ĐÁP ÁN VÀ LỜI GIẢI CHI TIẾT

PHẦN I: TRẮC NGHIỆM (3,0 điểm)

Câu 1:

Phương pháp:

Xem lại bài metan

Hướng dẫn giải:

Metan có CTHH là CH₄.

Đáp án A

Câu 2:

Phương pháp:

HS ghi nhớ một số chất làm mất màu dung dịch Br₂ (đã học):

- Chất chứa liên kết π kém bền (anken, ankin, …)

- Xicloankan có chứa vòng 3 cạnh

- Chất chứa nhóm chức -CHO

Hướng dẫn giải:

But - 1- en có CTCT là CH₂=CH-CH₂-CH₃ có chứa 1 liên kết đôi kém bền nên làm mất màu dung dịch brom.

Đáp án B

Câu 3:

Phương pháp:

Điều kiện để có đồng phân hình học

Chất trên có đồng phân hình học khi A ≠ B và C ≠ D.

Hướng dẫn giải:

Dựa vào điều kiện để có đồng phân hình học suy ra chất có đồng phân hình học là ⁵CH₃-⁴CH=³CH-²CH=¹CH₂.

Lưu ý: Liên kết đôi ở vị trí 1 không có đồng phân hình học; liên kết đôi ở vị trí thứ 3 có đồng phân hình học.

Đáp án C

Câu 4:

Phương pháp:

Ankin phản ứng với AgNO₃/NH₃ khi có nối ba ở cacbon đầu mạch.

Hướng dẫn giải:

Các ankin có CTPT C₅H₈ tác dụng với AgNO₃/NH₃ là:

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃

CH≡C-CH(CH₃)-CH₃

→ 2 CTCT thỏa mãn

Đáp án B

Câu 5:

Phương pháp:

Từ các phương án => Chất X phù hợp với thí nghiệm.

Hướng dẫn giải:

- Phương án A: CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Phản ứng không tạo khí → loại

- Phương án B: Al₄C₃ + 12H₂O → 4Al(OH)₃ + 3CH₄

CH₄ không phản ứng với AgNO₃/NH₃ → loại

- Phương án C: CaC₂ + 2H₂O → Ca(OH)₂ + C₂H₂ ;

C₂H₂ + 2AgNO₃ + 2NH₃ → Ag₂C_{2↓ vàng} + 2NH₄NO₃

→ Thỏa mãn

- Phương án D: Ca + 2H₂O → Ca(OH)₂ + H₂

Khí H₂ không phản ứng với AgNO₃/NH₃ → loại

Đáp án C

Câu 6:

Phương pháp:

Đốt cháy X:

Anken → $n_{H_{2}O}$_{(do anken)} - $n_{C{O}_2}$_{(do anken)} = 0 (1)

Ankan →$n_{H_{2}O}$_{(do ankan)} - $n_{C{O}_2}$_{(do ankan)} = n_ankan (2)

Cộng 2 vế của (1) và (2) => ∑$n_{H_{2}O}$ - ∑$n_{C{O}_2}$ = n_ankan

Từ đó tính được số mol ankan => số mol anken

Tính phần trăm số mol của anken

Hướng dẫn giải:

Đốt cháy X:

Anken →$n_{H_{2}O}$_{(do anken)} - $n_{C{O}_2}$_{(do anken)} = 0 (1)

Ankan → $n_{H_{2}O}$_{(do ankan)} - $n_{C{O}_2}$_{(do ankan)} = n_ankan (2)

Cộng 2 vế của (1) và (2) => ∑$n_{H_{2}O}$ - ∑$n_{C{O}_2}$ = n_ankan = 0,4 - 0,35 = 0,05 mol

=> n_anken = n_X - n_ankan = 0,2 - 0,05 = 0,15 mol

=> %n_anken = \(\frac{{0,15}}{{0,2}}.100\% \) = 75%

Đáp án B

Câu 7:

Phương pháp:

Danh pháp của ancol:

*Tên thông thường: Ancol + tên gốc hiđrocacbon + ic

*Tên thay thế: Tên hiđrocacbon tương ứng theo mạch chính + số chỉ vị trí nhóm OH + ol

+ Mạch chính được quy định là mạch C dài nhất có chứa nhóm OH

+ Số chỉ vị trí được bắt đầu từ phía gần nhóm OH hơn

Hướng dẫn giải:

Ancol ⁵CH₃-⁴CH(CH₃)-³CH₂-²CH₂-¹CH₂-OH có tên là: 4-metylpentan-1-ol.

Đáp án B

Câu 8:

Phương pháp:

Gọi ancol X có CTHH là C_nH_2n+1OH

2C_nH_2n+1OH + 2Na → 2C_nH_2n+1ONa + H₂

=> M_X = \(\frac{{{m_X}}}{{{n_X}}}\) => n

Hướng dẫn giải:

Gọi ancol X có CTHH là C_nH_2n+1OH

$n_{H_2}$ = 0,025 mol

2C_nH_2n+1OH + 2Na → 2C_nH_2n+1ONa + H₂

 0,05                                 ←               0,025 (mol)

\( \to {M_X} = \frac{{{m_X}}}{{{n_X}}} = \frac{{3,7}}{{0,05}} = 74\)

=> 14n + 18 = 74 => n = 4

=> CTPT của X là C₄H₁₀O.

Đáp án C

Câu 9:

Phương pháp:

Những chất (đã học) phản ứng với Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh lam:

- Ancol đa chức có các nhóm -OH gắn vào những nguyên tử C cạnh nhau

- Axit cacboxylic

Hướng dẫn giải:

Những chất tác dụng được với Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh lam là:

HOCH₂-CH₂OH (X)

HOCH₂-CHOH-CH₂OH (Z)

CH₃-CHOH-CH₂OH (T)

Đáp án B

Câu 10:

Phương pháp:

Từ tên gọi viết được CTCT của ancol

Quy tắc Zaixep: Khi tách loại dẫn xuất halogen (X) hoặc gốc -OH thì X hoặc gốc -OH sẽ bị tách cùng với nguyên tử hiđro tại nguyên tử cacbon ở liền bên cạnh có bậc cao nhất tạo thành sản phẩm chính.

Hướng dẫn giải:

3-metylbutan-2-ol có CTCT là CH₃-CHOH-CH(CH₃)-CH₃

Quy tắc Zaixep: Khi tách loại dẫn xuất halogen (X) hoặc gốc -OH thì X hoặc gốc -OH sẽ bị tách cùng với nguyên tử hiđro tại nguyên tử cacbon ở liền bên cạnh có bậc cao nhất tạo thành sản phẩm chính.

=> Sản phẩm chính là CH₃CH=C(CH₃)-CH₃, có tên gọi là 2-metylbut-2-en.

Đáp án B

Câu 11:

Phương pháp:

Nhóm -OH ảnh hưởng đến gốc C₆H₅- khiến cho dễ thế vào vòng benzen của phenol hơn so với benzen C₆H₆.

Hướng dẫn giải:

- Nhóm -OH ảnh hưởng đến gốc C₆H₅- khiến phản ứng thế vào vòng benzen của phenol dễ dàng hơn so với benzen C₆H₆

⟹ Phản ứng thể hiện sự ảnh hưởng này là phản ứng của phenol với Br₂

- So sánh phản ứng của phenol và benzen với Br₂:

C₆H₅OH + 3Br_2(dd) → C₆H₂OHBr₃ ↓ + 3HBr (không cần xúc tác)

C₆H₆ + Br_2(khan) → C₆H₅Br + HBr (xúc tác bột sắt)

Đáp án C

Câu 12:

Phương pháp: Dựa vào đáp án chọn ra các chất X, Y, Z thỏa mãn.

Hướng dẫn giải:

A sai vì C₂H₂ (X) + H₂ (Z) không tạo ra C₂H₅OH

B đúng vì C₂H₄ + O₂ → CH₃CHO và C₂H₄ + H₂O \(\xrightarrow{xt\,{{H}^{+}},{{t}^{o}}}\) C₂H₅OH

C sai vì C₂H₂ (X) + H₂O (Z) → CH₃CHO

D sai vì C₂H₄ (X) + CO (Z) không phản ứng

Đáp án B

PHẦN II: TỰ LUẬN (7,0 điểm)

Câu 1:

Hướng dẫn giải:

(1) 2CH₄ \(\xrightarrow{{{1500}^{o}}C,lam\,lanh\,nhanh}\) CH≡CH + 3H₂

(2) CH≡CH + H₂ \(\xrightarrow{Pd/PbC{{O}_{3}}}\) CH₂=CH₂

(3) CH₂=CH₂ + H₂O \(\xrightarrow{xt\,{{H}^{+}},{{t}^{o}}}\) CH₃CH₂OH

(4) CH₃CH₂OH + CuO \(\xrightarrow{{{t}^{o}}}\) CH₃CHO + Cu + H₂O

Câu 2:

Hướng dẫn giải:

a) CH₃-CH(OH)-CH₂-CH_{3 \(\xrightarrow{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}, 17{{0}^{0}}\mathrm{C}}\)} CH₃-CH=CH-CH₃ + H₂O

b) CH₃CHOHCH₃+CuO \(\xrightarrow{{{\mathrm{t}}^{o}}}\) CH₃-CO-CH₃ + H₂O + Cu

c)

d) CH₃-CH₂-CH₃ + Br_{2 \(\xrightarrow[1:1]{askt}\)} CH₃-CHBr-CH₃ + HBr

e) CH₂=C(CH₃)-CH₃ + HBr → CH₃-CBr(CH₃)-CH₃

Câu 3:

Phương pháp:

- Ancol có các loại đồng phân:

+ Đồng phân mạch cacbon

+ Đồng phân vị trí nhóm OH

- Cách đọc tên ancol:

*Tên thông thường: Ancol + tên gốc hiđrocacbon + ic

*Tên thay thế: Tên hiđrocacbon tương ứng theo mạch chính + số chỉ vị trí nhóm OH + ol

+ Mạch chính được quy định là mạch C dài nhất có chứa nhóm OH

+ Số chỉ vị trí được bắt đầu từ phía gần nhóm OH hơn

Hướng dẫn giải:

Các đồng phân ancol có CTPT C₄H₁₀O là:

CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-OH: Butan-1-ol

CH₃-CHOH-CH₂-CH₃: Butan-2-ol

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-OH: 2-metylpropan-1-ol

CH₃-C(OH)(CH₃)-CH₃: 2-metylpropan-2-ol

Câu 4:

Phương pháp:

a)

Đặt $n_{C_2{H}_{5}OH}$ = x mol và $n_{C_3{H}_{7}OH}$ = y mol

=> phương trình khối lượng hỗn hợp X (1)

Khi cho X tác dụng với Na thì:

2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂

2C₃H₇OH + 2Na → 2C₃H₇ONa + H₂

=> phương trình về số mol H₂ (2)

Giải hệ phương trình (1) (2) thu được giá trị của x, y

Tính phần trăm khối lượng của các ancol trong X

b) Xem lại ancol bậc 1 tác dụng với CuO → anđehit + Cu + H₂O

Hướng dẫn giải:

a)

Đặt $n_{C_2{H}_{5}OH}$ = x mol và $n_{C_3{H}_{7}OH}$ = y mol

Ta có m_X = 46x + 60y = 12,2 (1)

Khi cho X tác dụng với Na thì:

2C₂H₅OH + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂

x            →                               0,5x (mol)

2C₃H₇OH + 2Na → 2C₃H₇ONa + H₂

y           →                                0,5y (mol)

=> n_H2 = 0,5x + 0,5y = 0,125 (2)

Giải (1) (2) có x = 0,2 mol và y = 0,05 mol

Thành phần % khối lượng các chất trong hỗn hợp ban đầu là

\(\% {m_{{C_2}{H_5}OH}} = \frac{{0,2.46}}{{12,2}}.100\%  = 75,41\% \)

\(\% {m_{{C_3}{H_7}OH}} = 100\%  - 75,41\%  = 24,59\% \)

b)

PTHH:

CH₃CH₂OH + CuO \(\xrightarrow{{{t}^{o}}}\) CH₃CHO + H₂O + Cu

CH₃CH₂CH₂OH + CuO \(\xrightarrow{{{t}^{o}}}\) CH₃CH₂CHO + Cu + H₂O